لێكه‌وته‌كانى شوێنى دراوسێيه‌تى هه‌رێمی كوردستانى عێراق شیكردنه‌وه‌یه‌كى جیۆپۆليتكی

محتوى المقالة الرئيسي

Hawar J. Hawez
سەفین جەلال فەتحوڵا

الملخص

پوختە


هەرێمی کوردستانی عێراق دەکەوێتە بەشی باشووری ڕۆژئاوای هەرێمی یٔاسیا و لە بەشی باکووری ڕۆژهەڵاتی عێراق کە لە ڕۆژاواوە بووە بە پردێکی وشکانی لە ڕۆژاواوە بۆ سوریا و کەناری ناوەڕاست و لە باکوورەوە بەرەو تورکیا و لە ڕۆژهەڵاتەوە بەرەو ئێران  تورکیا و ئەوروپا  لەم توێژینەوەیەدا گفتوگۆ لەسەر کاریگەرییەکانی هەرێمی کوردستانی عێراق دەکرێت لەڕووی سیاسی و کۆمەڵایەتی و ئابووری و چۆنیەتی مامەڵەکردن لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ و چۆنیەتی مامەڵەکردن لەگەڵ هەموو ڕووداوەکان لەسەر ئاستی ناوخۆ و هەرێم و نێودەوڵەتی ، ئەمەش بە كاریگەری و دەرئەنجامی سیاسەتی دەرەوە  ئەنجام دەدرێت بە پەیرەو كردنی كاری سیاسی كە پلانی ستراتیجی دوور مەودای هەبێت، كە هەموو بەرژەوەندییە باشەکانی ئێستا و داهاتووی هەرێم لەبەرچاو بگرن و سیاسەتێکی ژیرانە بۆ دەسەڵات بهێننەكایەوە.


كلیلی  وشەكان: هەرێم، سنوور، شوێنی دراوسێتی، جیۆپۆلەتیك، جوگرافیای سیاسی

التنزيلات

بيانات التنزيل غير متوفرة بعد.

تفاصيل المقالة

كيفية الاقتباس
Hawez, H. J. . و فەتحوڵا س. ج. (2023) "لێكه‌وته‌كانى شوێنى دراوسێيه‌تى هه‌رێمی كوردستانى عێراق شیكردنه‌وه‌یه‌كى جیۆپۆليتكی", مجلة جامعة كويه للعلوم الإنسانية والاجتماعية, 6(2), ص 1-14. doi: 10.14500/kujhss.v6n2y2023.pp1-14.
القسم
Articles
السيرة الشخصية للمؤلف

سەفین جەلال فەتحوڵا، Department of geography, Faculty of Education at Koya University, Kurdistan Region, Iraq.

My name is safin jalal fathulla. I am a Professor teaching in the Department of geography, Faculty of Education at Koya University, Kurdistan Region, F.R. Iraq.

I have a B.Sc. degree in political geography, M.Sc. degree in geopolitics and a Ph.D. degree in geopolitics.

I am a member of Iraq geography group and a Kurdistan geography (geok).

My research interest includes Geopolitics,.

المراجع

سەرچاوە كوردییەكان:

- ئةسةسةرد ، فةرید ، جیۆپۆله تیكی كوردستان، ئەكادیمیای هۆشیاری و پێگەیاندنی كادیران، سلێمانی ،2011.

- حمد، رێبین ڕۆسته م رسول ، بایە خی جیۆپۆله تیكی توخمه سروشتیە كانی هه رێمی كوردستان، نامەی ماستەر (بڵاونەكراوە) زانكۆی كۆیە، فاكەڵتيی پەروەردە ، 2014 .

- عبدالغنی، محمد ، جوگرافیا و په یوه ندیە سیاسیە نێوده وڵەتیەكان، و:جەزا توفیق طالب و ئه حمەد علی ئەحمد، چاپخانەی حمدی، سلێمانی، 2005 .

- محمد ، خلیل ئیسماعیل ، جوگرافیای هه رێمی كوردستانی عیراق، سه نته ری برایەتی ، چاپی دووه م ، 1999 .

- محمد ، خلیل ئیسماعیل ، كیشەی كورد لە نێوان حەقیقەتە مێژووییەكان و واقیعی جوگرافیای ناوچەكەداو: ماجد نوری، چاپخانەی رۆشەنبیری، هەولێر،2011.

- محمدامین، ھاوڕێ یاسن ، دەروازەیەك بۆ جوگرافیای سیاسی و جیۆپۆلەتیك، چاپخانەی كارۆ ،سليَمانى، 2012.

- نامیلكەی پرۆژەی دەستوری هەرێمی كوردستان /عێراق لە24/6/2009 پەسەندكراوە،هەولێر،2009 .

- نةقشبندی ، ئازاد محمد أمین ، لێكۆڵینەوه كوردستانیەكان، چاپخانەی ڕۆشنبیر ، هه ولێر، 2013 .

سەرچاوە عەرەبییەكان:

- الخلف ، د.جاسم محمد ، محاضرات فی جغرافیة العراق الطبیعیة والاقتصادیة والبشریة، ط ٢، معھد الدراسات العربیة العالمیة، بدون مكان طبع، ١٩٦١ .

- السامرائي، أحمد ياسين، أهمية سوقية الستراتيجية لموقع مجلس التعاون لدول الخليجالعربي و علاقتها بالامن القومي العربي، رسالة ماجستير، مقدمة الى كلية التربية، جامعة الموصل،1989.

- أغلو، أحمد داود، العمق الاستراتيجي، ت: محمد جابر ثلجيو طارق عبدالجليل، الدار العربية للعلوم ناشرون، الدوحة، القطر، 2010.

- أبو عيانة ، محمد فتح ، دراسات فی الجغرافية السياسية ، بيروت، دار النهضة العربية ، 1983 .

- حسین ،عبدالرزاق عباس ، الجغرافیة‌ السیاسیة مع التركیز علی مفاهیم الجیوبولتیكیة‌، مطبعة أسعد، بغداد، 1976.

- سلیم ، رضا محمد سید سلیم، الجغرافیا السیاسیة للعراق، دراسة في المحددات المكانية لوظائف الدولة، رسالة ماجستير،مقدمة الى كلية الاداب، جامعة الزقازيق ،مصر،2008 .

- الشیبانی ، عدنان كاظم جبار و الظالمی ، حماده عبدالحسین ، الاهمیة الاستراتیجیة لموقع إیران الجغرافی (دراسة فی الجغرافیة السیاسیة )، بدون مكان و بدون سنە .

- العظماوی ، عمار شریف كاظم ، الحدود العراقیة – السوریة، "دراسة فی الجغرافیة السیاسیة"، رسالة ماجستير،مقدمة الى كلية الاداب، جامعة بغداد،2007.

- فتح الله ، د.سفین جلال ، موقع اقلیم كوردستان العراق "دراسة فی الجغرافیة السیاسیة"، مطبعە شھاب، أربیل، ٢٠١٢ .

- طالب ،جزا تؤفيق ، المقومات الجيوبولتيكية للامن القومي في اقليم كردستان،مركز كردستان للدراسات الاستراتيجية، السليمانية،2005.

- طالب ،جزا تؤفيق ، اقليم كوردستان العراق( دراسة في الجغرافية السياسية)، اطروحة دكتوراه ، (منشورة) كلية العلوم الانسانية، جامعة السليمانية، 2004.

- القصاب ، د.نافع واخرون، الجغرافیة السیاسیة، مدیریة دار الصحف للطباعە والتعلیم، موصل، ١986 .

- محمد ،عبدالله حسون ، مشكلة المیاه ما بین العراق و دول الجوار و أثرها الاقتصادیة و السیاسیة الناجمة عنها، كلیة التربیة ،. جامعة د یالة ، مجلة الفتح، العدد 83 ، شباط لسنة 2009 .

- متولی ، محمد ، و محمود ابو علی، الجغرافیا السیاسیة ، مكتبة الانجلوالمصرية، القاهرة 1986 .

سەرچاوە ئینگلیزییەكان:

Alexander, Lewis M, World Political Patterns,op.cit .

Boateng E.A., Political Geography, Cambraidge Universty,Press, 1980.

Burg , Samuel Van Valken,The Elements of Political Geography,op.cit , 1955.

Fredenikh: Hartman, the Relation of Nation, Mac mill a publishing. 1962.

United States of American, Department of State, International Boundary Study 'Iraq –Turkey Boundary, office of the Geographer, Bureau of Intelligence and Research, 30 January1964.