بایه‌خی جیۆپۆلۆتیكی گازی سروشتی هه‌رێمی كوردستانی عێراق لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك له جوگرافیای سیاسی
الشريط الجانبي للمقالة
محتوى المقالة الرئيسي
الملخص
ئامانج له‌م توێژینه‌وه ده‌رخستنی بایه‌خی جیۆپۆله‌تیكی گازی سروشتی هه‌رێمی كودستان و ڕۆڵی له‌په‌یوه‌ندییه سیاسیه‌كانی هه‌رێمی كوردستانه له‌گه‌ڵ وڵاتانی دراوسێ و نێوده‌وڵه‌تییه‌كان به‌تایبه‌تی ڕوسیاو توركیا. چونكه گازی سروشتی له‌سه‌ر ئاستی جیهان به‌یه‌كێك له‌و كانزایانه داده‌نرێت بایه‌خی زۆری له‌بواری سوته‌مه‌نی و به‌كاربردن بۆ مه‌به‌سته جیاجیاكان هه‌یه، به‌تایبه‌ت له‌سه‌رده‌می پێشكه‌وتنی ته‌كنۆلۆجیاو پێداویستییه‌كانی مرۆڤ و گه‌شه‌كردنی پیشه‌سازی و لایه‌نه ئابورییه‌كان. له‌م توێژینه‌وه گه‌یشتینه چه‌ند ئه‌نجامێك كه ئاماژه به‌وه‌ده‌كه‌ن یه‌ده‌گی گازی سروشتی له‌هه‌رێمی كوردستان به ٥،٧ ترلیون/م٣ مه‌زه‌نده‌بكرێت، به‌مشێوه‌یه هه‌رێمی كوردستان پله‌ی هه‌شته‌مین له‌سه‌ر ئاستی جیهان به‌ڕێژه‌ی ٢،٩% وه‌رده‌گرێت. له‌م ڕێژه‌یه‌دا زۆرینه‌ی یەدەگەکەی ده‌كه‌وێته كێڵگه‌كانی گه‌رمیان و سلێمانی. له‌هه‌مانكاتدا به‌هۆی زیادبونی بایه‌خی گازی سروشتی ساڵ له‌دوای ساڵ كه‌به ئه‌ڵماسی سه‌ده ناوی ده‌ر‌كردوه له ئاسانی به‌رهه‌مهێنان و به‌كارهێنان و كه‌می تێچونه‌كه‌ی و هه‌رزانی له‌نرخه‌كه‌ی بۆته یه‌كێك له كاڵا گرنگ و ئابوریه‌كه‌ی وڵاتان، هه‌ربۆیه توركیاو وڵاته زلهێزه‌كانی وه‌ك ڕوسیا به‌رده‌وام هه‌وڵده‌ده‌ن بۆ ده‌ستبه‌سه‌رداگرتنی هه‌ژمونی هێڵه‌كانی گواستنه‌وه‌و به‌بازاڕكردنی وزه له‌هه‌رێمی كوردستان. به‌مشێوه‌یه هه‌رێمی كوردستان پێگه‌و سه‌نگی سیاسی و جیۆپۆلۆتیكی زیاترو به‌هێزتر ئه‌بێت له‌ئاستی مه‌حافیلی نێوده‌وڵه‌تی و نه‌خشه‌ی جیهانی وزه‌وه. پرسیاری توێژینەوەکە ئەوەیە ئایا گازی سروشتی ڕۆڵی لە کێشی سیاسی هەرێمی کوردستانی عێراقدا هەیە؟ چ ڕۆڵێکی لە ستراتیژیەتی وڵاتانی هەرێمی و نێودەوڵەتی هەیە؟ گرنگترین ئەو میتۆدانەی لەم توێژینەوەیە بەکارهاتون میتۆدی شیکردنەوەی هێزە.
التنزيلات
تفاصيل المقالة
هذا العمل مرخص بموجب Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
المراجع
أوغلو، أحمد داود، 2011، العمق الاستراتيجي " موقع تركيا ودورها في الساحة الدولية". (ترجمة: محمد جابر ثلجي و طارق عبدالجليل، المترجمون) مركز الجزيرة للدراسات.
الرماح، حسين علي عبد الباقي، 2016، أمن الطاقة في السياسة الروسية بعد عام، بيروت، مطبعة شفق.
عزيز، مريم فتاح، 2007، تحليل العوامل التي رسمت الحدود العراقية - التركية. السليمانية: مطبعة، مركز كوردستان للدراسات الاستراتيجية.
هرورى، نشوان شكری، 2001، أثر الموقع الجغرافی لاقلیم كوردستان العراق فی سیاسات دول الجوار (تركیا نموذجا)، دهوك: مجلة متين (111)، القسم العربي.
عبدالنبى، هاجر محمد أحمد، 2016، أمن الطاقة والعلاقات الروسية الغربية في الفترة (2000- 2015. تم الاسترداد من المركز الديموقراطي العربي: https://democraticac.de/?p=34018
وزارة المالية والاقتصاد،2019، حكومة اقليم كوردستان مديرية العامة للجمارك، الشؤن القانونية والكمركية، قسم الشؤن الكمركية.
ره‌سوڵ، رێبین رۆستم، 2014، بایه‌خی جیۆپۆلۆتیكی توخمه سروشتیه‌كانی جوگرافیای هه‌رێمی كوردستانی عێراق، نامه‌ی ماسته‌ر، فاكلتی په‌روه‌رده، زانكۆی كۆیه، بڵاونه‌كراوه.
هه‌مه‌وه‌ندی، يادگار عبدالله علی، 2019، الاهمية الجيوبولتيكية لنفط اقليم كوردستان العراق (دراسة في الجغرافيا السياسية). فاكلتى التربية، جامعة كويه، أطروحة (دكتوراه).
Turkish, AFFAIRS, R. O., 2015, REPUBLIC OF TURKEY MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS. Retrieved from REPUBLIC OF TURKEY: http://www.mfa.gov
EIA, U. E., 2020, Energy Information Administration, Report.
IEA, 2019, International Energy Agency Key World Energy Statistics, Report.
Ismael, H. M, 2018, The Geopolitical challenge of Iraqi – Kurdistan's Natural Gas. Greensboro: Doctor of Philosophy, University of North Carolina, Greensboro.
MNR, 2013, Ministry of Natural Recourse. Erbil: Kurdistan Regional Government, Report.
MNR, 2014, Ministry of Natural Recourse. Erbil: Kurdistan Regional Government, Report.
MNR, 2017, Ministry of Natural Recourse. Erbil: Kurdistan Regional Government, Report.
MNR, 2019, Ministry of Natural Recourse. Erbil: Kurdistan Regional Government, Report.
MNR, 2020, Ministry of Natural Recourse. Erbil: Kurdistan Regional Government, Retrieved from Annual Reports: http://mnr.krg.org/index.php/en/oil/monthly-export-production-data, Report.
MNR, 2020, Ministry of Natural Recourse. Kurdistan Regional Government, Report.
OPEC, 2018, OPEC Annual Statistical Bulletin, Report.
OPEC, 2019, OPEC Annual Statistical Bulletin, Report.
OPEC, A. S, 2019, OPEC, Annual Statistical Bulletin, Report.
R0SNEFT, 2017, Rosneft and Iraqi Kurdistan Government Agree to Expand Strategic Cooperation. Retrieved from ROSNEFT: https://www.rosneft.com/press/releases/item/186811/
Recourse, M. o, 2019, Ministry of Natural Recourse, Report.
REUTERS, 2018, REUTERS. Retrieved from REUTERS: https://ara.reuters.com/article/arabicWorldService/
Zagros, W, 2016, Western Zagros, oil company, Map Report.