The دژبەرییا باوەرییێن خورافى یێن ئایینى و مەزهەبى د هۆزانێن مەلاخەلیل مشەختیدا
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
پوختە
دژبەرییا باوەرییێن خورافى یێن ئایینى و مەزهەبى دژبه‌رییا ئه‌وان باوه‌ر و بیرۆكه‌یانه ئه‌وێن لسه‌ر بنه‌مایێ خه‌یالێ و بێ هۆكاره‌كێ عه‌قلانى یان لۆژیكى و بێ پشبه‌ستن ب بنه‌مایێن زانستى و مه‌عریفییه، كو وه‌كى كۆمه‌كا كریار یان په‌یڤ و ده‌ربڕین یان ژماره دیاردبن و وه‌سا هزر دهێته‌كرن كو دبنه ئه‌گه‌رێ به‌خته‌وه‌رى و خۆشى یان به‌دبه‌ختى و نه‌خۆشى. د بوارێ ئه‌ده‌بیدا ئه‌ڤ دژبه‌رییا خورافى یێن ئایینى و مه‌زهه‌بى به‌رهه‌لستى و دژبه‌ریكرنا هنده‌ك بۆچوون و كریار و پیرۆزییانه ئه‌وێن ژلایێ هنده‌ك كه‌سانڤه وه‌كى په‌یڕه‌و و باره‌كێ پیرۆز دهێنه هژماردن، ئه‌و ژى ب مه‌ره‌ما هندێ بهێته زانین كا ئه‌و دژبه‌رییا خورافى چنه و چه‌وا د هۆزانێن ناڤبریدا دیاردبن و ئه‌ڤ دژبه‌رییه به‌ره‌ڤ چ ئاراسته‌یانڤه دچیت. ڤه‌كۆلین ل ژێر ناڤونیشانێ (دژبەرییا باوەرییێن خورافى یێن ئایینى و مەزهەبى د هۆزانێن مەلاخەلیل مشەختیدا(دیوانا مشەختى) وەک نموونە)، سنوورێ ڤه‌كۆلینى هۆزانێن مه‌لا خه‌لیلێ مشه‌ختى داتا و كه‌ره‌سته‌یان بخۆڤه‌دگریت، ڤه‌كۆلین لدویڤ ڕێبازا وه‌سفى شڕۆڤه‌كارى هاتییه نیشاندان. ئارمانجا سه‌ره‌كییا ئه‌ڤێ ڤه‌كۆلینێ ئه‌وه‌كو بهێته زانین كا شێوه و چه‌وانییا هه‌بوونا ئه‌وان باوەرییێن خورافى یێن ئایینى و مەزهەبى د هۆزانێن ناڤبریدا چنه و چه‌وانه و ئه‌رێ دژبه‌رییا ئه‌وان ب ڕه‌نگه‌كێ ڕاسته‌وخۆ یان نه‌ڕاسته‌وخۆیه؟ ڤه‌كۆلینى ژ دوو پشكان پێكدهێت، پشكا ئێكێ گرێداى چه‌مك و پێناسه و بابه‌تێن دژبه‌رییا خورافى یێن ئایینى و مه‌زهه‌بییه ب گشتى. پشكا دوویێ تایبه‌ته ب دژبەرییا باوەرییێن خورافى یێن ئایینى و مەزهەبى د هۆزانێن (دیوانامەلاخەلیل مشەختى)یدا.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
سەرچاوەکان
ئه‌لماجدى، خه‌زعه‌لى(2007)، عه‌قلى شیعرى، وه‌رگێڕان: عه‌بدولموته‌ڵیب عه‌بدوڵڵا، سلێمانى.
ئامێدى، عه‌بدوڵڵا یاسین عه‌لى(2005)، هۆنراوه‌ى به‌رگرى له به‌رهه‌مى چه‌ند شاعیرێكى كرمانجى سه‌روودا 1939 - 1970، كۆڕى زانیارى كوردستان، هه‌ولێر.
حبیب الله، جمال(2013)، ده‌روازه‌ى شیعر ناسین، چ1، نارین بۆ چاپ و بڵاوكردنه‌وه، هه‌ولێر.
حه‌مه‌د، په‌خشان سابیر(2012)، ڕه‌مز له شیعرى هاوچه‌رخى كوردى كرمانجیی خوارووى كوردستان 1970- 1991، چاپخانه‌ى حاجى هاشم، له بڵاوكراوه‌كانى ئه‌كادیمیاى كوردى، هه‌ولێر.
خانكى، كۆڤان(2011)، ئۆسمان سه‌برى و ئالییه‌ك ژ سه‌ربۆڕا وى یا ئه‌ده‌بى، چاپخانه‌یا حاجى هاشم، هه‌ولێر.
خه‌زنه‌دار، مارف(1984)، له بابه‌ت مێژووى ئه‌ده‌بى كوردى یه‌وه، چاپخانه‌یا (المؤسسة العراقیة للدعایة و الاعلان)، به‌غدا.
سه‌ڕاج، عه‌بدوڵڵا(2008)، با له هونه‌ر بگه‌ین، چاپخانه‌یا خانى، دهۆك.
كریم، ئازاد عبدالواحد(1995)، نوێكردنه‌وه له شیعرى كوردى دا دواى جه‌نگى جیهانى یه‌كه‌م، نامه‌یا ماسته‌رێ، زانكۆیا (ابن ابن رشد)، به‌غدا.
كه‌ریم، ئازاد عه‌بدولواحید(2004)، سۆسیۆلۆژیاى شیعرى كوردى، نامه‌یا دكتۆرایێ، زانكۆيا سه‌لاحه‌ددین، هه‌ولێر.
هیاجنة، محمود سلیم محمد(2003)، الخطاب الدیني فی الشعر العباسی الى نهایه القرن الرابع الهجری، جامعة یرموك، كلیة الاداب، ، أربد.
ئامێدى، عه‌بدوڵڵا یاسین(2006)، هۆزانا ئایینى د به‌رهه‌مێ په‌رتویێ هه‌كاریدا، گ.ئه‌كادیمى، ژ(4)، هه‌ولێر، ل 149.
خلیل و حسن، كامران ابراهیم وشڤان قاسم(2021)، ورووژاندنا ره‌گه‌زپه‌رستانه د گووتارا نه‌ته‌وه‌ییا مه‌لا خه‌لیل مشه‌ختیدا، گ.زانكۆیا دهۆك، ژ(2)، په‌ربه‌ندا(24)، زانكۆیا دهۆك، دهۆك، ل 158 - 162.
غه‌فوورى، شۆڕش(2010)، خوڕافات سه‌نگى سه‌بوورى مرۆڤى ناعه‌قڵانى، ڕۆژنامه‌ى هه‌ولێر، ژ(33)، ل 11.
غه‌فوورى، شۆڕش(2010)، ئه‌فسانه و خوڕافات له ڕوانگه‌ى فه‌لسه‌فییه‌وه، ڕۆژنامه‌ى هه‌ولێر، ژ(36)، ل 7- 8.
مشه‌ختى و مشه‌ختى، نه‌وزاد مه‌لا خه‌لیل و كامه‌ران ئیبراهیم(2012)، دیوانا مه‌لا خه‌لیل مشه‌ختى، به‌رگێ ئێكێ، چ1، چاپخانه‌یا خانى، ده‌زگه‌هێ سپیرێز، دهۆك.
بدوي، عبدالرحمن(1993)، من تاریخ الالحاد فی الإسلام، دار سینا، القاهرة.
سيجال، روبرت اية(2014)، الخرافة، ت:طنطاوي، محمد سعد، ط1، مؤسسة هنداوي للتعليم و الثقافة، القاهرة.
الطباطبائي، محمد حسين(------)، الميزان في تفسير القرآن، ج1، منشورات جماعة المدرسين في الحوزة العلمية، مدينة قم.
القيسي، نوري حمودي(1979)، الأديب الملتزم، دار الحرية للطباعة، بغداد.
مجذوب، عبدالعالي(2015)، فصول فی شعر المحدث، دار المجد، فاس.
ممتحن، حسن علي(1370)، نهضت شعوبیه جنبش ملی ایرانیان در برابر خلافت اموی و عباسی، شركت سهامی، تهران.
Bush, J. A. (2017). An offer of pleasure: Islam, poetry, and the ethics of religious difference in a Kurdish home. American Ethnologist, 44(3).
Chamanara, B. (2013). An investigation into the Kurdish genre of the Shāhnāma and its religious dimensions. Journal of Persianate Studies, 6(1-2).
Hassanpour, A., Sheyholislami, J., & Skutnabb-Kangas, T. (2012). Introduction. Kurdish: Linguicide, resistance and hope. International Journal of the Sociology of Language, 2012(217).