دەرهاوێشتە کۆمەڵایەتی- دەروونییەکانی شلەژانی دوای هێدمە
محتوى المقالة الرئيسي
الملخص
ئامانجی سه‌ره‌كی له‌م توێژینه‌وه‌یه بریتیه له تێگه‌یشتن له ده‌رهاوێشته كۆمه‌ڵاییه‌تی و ده‌روونیه‌كانی شله‌ژانی دوای هێدمه له نێوان خێزاندا، ناسین و خستنه‌ڕووی هۆكاره‌كانی دروستبوونی شله‌ژانی دوای هێدمه. هه‌روه‌ها كاریگه‌ری شله‌ژانی دوای هێدمه له‌سه‌ر ئه‌ندامانی تری خێزان، له هه‌مان كاتدا خستنه‌رووی مامه‌ڵه‌ی خێزان و پاڵپشتی بۆ ئه‌و تاكانه‌ی كه شله‌ژانی دوای هێدمه‌یان هه‌یه. بۆ ئه‌م مه‌به‌سته توێژینەوەیەکی چۆنایەتی ئەنجامدراوە، توێژه‌ر چاوپێكه‌وتنی له‌گه‌ڵ كومه‌ڵێك بەشداربوو كردووه كه ژماره‌یان (16) کەسە لەوانەی تووشبوی شله‌ژانی دوای هێدمه‌ن له شاری هه‌ولێر، بەشداربووه‌كان له هه‌ردوو ڕه‌گه‌ز پێكهاتبوون، بەڵام زۆرینەیان رەگەزی مێن، ته‌مه‌نیان له نێوان (48-6). بۆ شیكردنه‌وه‌ی داتای به‌رده‌ست، له‌م توێژینه‌وه‌یه‌دا پشت به‌ستراوه به پڕوگرامی ماكس كیو دی ئه‌ی (MAXQDA) به‌كارهاتووه، ئه‌م به‌رنامه‌یه نه‌رمه‌كاڵایه‌كه\سوفتوێرێكه بۆ شیكردنه‌وه‌ی داتای چۆنایه‌تی به‌كاردێت. له ئه‌نجامی ئەم توێژینه‌وەیە ده‌ركه‌وت: كه پاڵپشتی نه‌كردنی خێزان بۆ تووشبووان به‌شێوه‌كی زۆر زه‌ق دەردەکەوێت. هەروەها تێپه‌ربوونی به‌ژداربووان له ڕووداوی ناخۆش و هێدمه به‌شێوه‌یه‌كی دیار كاریگه‌ری هه‌بووه له‌سه‌ر په‌یوه‌نی كومه‌ڵایه‌تی و خێزانیان، به‌هۆی گۆڕانكاریه ده‌روونی، كۆمه‌ڵایه‌تی و جه‌سته‌ییه‌كان، هه‌روه‌ها ده‌ركه‌وتنی نیشانه‌كان دوای ئه‌زموونی ناخۆش، زۆربه‌ی بەشداربووان سەرزەنشتکراون له‌لایه‌ن ئه‌ندامانی خێزانه‌كانیانه‌وه، لومه‌كراون چ به‌هوی ئه‌وه‌ی به هوكاری سه‌رهه‌ڵدانی كێشه‌كان دانراون، یاخود تێنه‌گه‌یشتن له لێكه‌وته و كاریگه‌ری هێدمه‌كه بۆ سه‌ر به‌ژداربووه‌كان وایكردووه كه مامه‌ڵه‌ی خێزان بۆ ئه‌و كه‌سانه كه‌متر یارمه‌تیده‌ربێت له چاره‌سه‌ری. پاڵپشتی نه‌كردنی ئه‌ندامانی خێزان بۆ به‌ژداربووان په‌یوه‌ندی هه‌یه به لاوازی په‌یوه‌ندی كۆمه‌ڵایه‌تی، ئه‌وه‌ش به‌هوی خۆدوورگرتن له‌و مامه‌ڵه‌ی كه خێزان به‌رامبه‌ریان ده‌كات، ته‌نانه‌ت په‌یوه‌ندی به بیروكه‌ی خۆكوژی و گیروگرفته‌كانی خه‌و هه‌یه. به‌شیوه‌یه‌كی كه‌متریش ده‌ركه‌وتووه كه پاڵپشتی خێزان كاریگه‌ری زۆری هه‌یه له كه‌مكردنه‌وه‌ی نیشانه‌كانی شله‌ژانی دوای هێدمه له نێو بەشداربوواندا.
التنزيلات
تفاصيل المقالة
هذا العمل مرخص بموجب Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
المراجع
شه‌ریف، ك.2005. سایكۆلوژیای ڕێنمایكردنی دەرونی. هه‌ولێر. چاپخانه‌ی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده.
عه‌لی،ئ.2023. دەرونساغی. سلێمانی. سه‌نته‌ری زه‌هاوی بۆ لێكوڵینه‌وه‌ی فیكریی.
هه‌مه‌وه‌ند، ح.2019. فه‌رهه‌نگی دەرونزانی. سلێمانی،ناوه‌ندی سارا.
American psychiatric Association. “what is posttraumatic stress disorder (PTSD)?” November, 2022. Psychiatry.org - What is Posttraumatic Stress Disorder (PTSD)?.
American Psychiatric Association. (2013).Diagnostic and Statistical Manual of mental Disorders. Washington. American Psychiatric Association.
Brandell, J. R. (Ed.). (2014). Essentials of clinical social work. Sage Publications.
Carin Gepp (2021) What Are the Symptoms of PTSD? Available on: https://psychcentral.com/ptsd/symptoms
Cash, A. (2006). Wiley concise guides to mental health: Posttraumatic stress disorder. John Wiley & Sons.
Corcoran, J., & Walsh, J. (2010). Clinical assessment and diagnosis in social work practice. Oxford University Press.
Der Sarkissian, A., & Sharkey, J. D. (2021). Transgenerational trauma and mental health needs among Armenian genocide descendants. International journal of environmental research and public health, 18(19), 10554.
Figley, C. R., & Barnes, M. (2005). External trauma and families. Families and change, 379-401.
Hampshire CAMHS, 2024, Available on: https://hampshirecamhs.nhs.uk
Holmes, M. R., Rentrope, C. R., Korsch-Williams, A., & King, J. A. (2021). Impact of COVID-19 pandemic on posttraumatic stress, grief, burnout, and secondary trauma of social workers in the United St ates. Clinical Social Work Journal, 1-10.
Kizilhan, J. I., Friedl, N., Steger, F., Rüegg, N., Zaugg, P., Moser, C. T., & Hautzinger, M. (2019). Trauma Workbook for psychotherapy students and practitioners. Pabst Science Publishers.
Levers, L. L. (2012). An introduction to counseling survivors of trauma: Beginning to understand the context of trauma. Trauma counseling: Theories and interventions, 1-22.
Mental health Uk (2024) Types of post-traumatic stress disorder (PTSD), Available on: https://mentalhealth-uk.org/help-and-information/conditions/post-traumatic-stress-disorder-ptsd/types-of-ptsd/
Mind (2024) Post-traumatic stress disorder (PTSD). Available on: https://www.mind.org.uk/information-support/types-of-mental-health-problems/post-traumatic-stress-disorder-ptsd-and-complex-ptsd/symptoms/
Natalie Feinblatt Does Trauma Always Lead to PTSD? - Mental Health Therapy, Psychotherapy, Counseling, Coaching, Psychiatry Blog Post By Natalie Feinblatt (inclusivetherapists.com)
New York State Office of Mental Health (2023) Available on: https://omh.ny.gov/omhweb/booklets/ptsd.pdf
NHS (2022) Symptoms - Post-traumatic stress disorder - NHS (www.nhs.uk) https://www.nhs.uk/mental-health/conditions/post-traumatic-stress-disorder-ptsd/symptoms/
Schwartz,A.(2016).The complex PTSD workbook.US,california.Althea press.
Spencer, Eth (2024) Expert Q&A: Posttraumatic Stress Disorder (PTSD), Available on: https://www.psychiatry.org/Patients-Families/PTSD/Expert-Q-and-A?id=5160
Taylor-Desir ( 2022) What is Posttraumatic Stress Disorder (PTSD)? Available on: https://www.psychiatry.org/patients-families/ptsd/what-is-ptsd
WHO Africa, Trauma among children who are victims of violence, available on: https://www.afro.who.int/news/trauma-among-children-who-are-victims-violence.