سنوری گۆڤەری کۆیە بەپێی تیۆریی شەپۆلەکان
محتوى المقالة الرئيسي
الملخص
پوختە:
ناونیشانی توێژینەوەکە (سنوری گۆڤەری کۆیە بەپێی تیۆریی شەپۆلەکان)ە، لە پێشەکی و چوار بەش و ئەنجام و ڕاسپاردە پێکهاتووە. بەپێی تیۆریی شەپۆلەکان و چۆنیەتیی کارکردنی، فۆڕمێک داڕێژرا، کە ئاستە زمانییەکانی دەنگ و ڕێزمان، لەخۆدەگرێت. دوای وەرگرتنی ڕەزامەندیی سێ مامۆستای پسپۆر لە زمانەوانی، کاری لەسەر کرا و توێژەر خۆی ئاخێوەر و دانیشتوی سنوری ناوچەی توێژینەوەیە.
فۆڕمەکە چەند دیاردە و تایبەتمەندییەکی گۆڤەری کۆیە لەخۆدەگرێت، بەدوای ئەو تایبەتییانەدا ڕۆیشتوین، لە گۆکردن و یاسا فۆنۆلۆژییەکان و هەندێک مۆڕفیم و چەند یاسایەکی ڕێزمانی، لە هەر شوێنێکی سنوری توێژینەوەکەدا هاوبەشی و جیاوازی (واتە بەردەوامی، یان نەمانی دیاردەکە)، هەستپێکرابێت، دەستنیشان کراوە و داتاکان بە خشتە و شێوە و نەخشە ڕونکراونەتەوە.
ئەو کەسانەی داتایان لێ وەرگیراوە، دانیشتو و ئاخێوەری گۆڤەر و سنوری توێژینەوەکەن (شارەدێ و گوندەکان)، تەمەنیان لە نێوان (٢٢ – ٧٠) ساڵدایە، خوێندەوار و نەخوێندەواریان تێدایە، لە هەردو ڕەگەز و پێگە و پیشەی جیاوازیان هەیە، سەرجەمیان توێژەر خۆی پرسیارەکانی ئاراستە کردون و زانیارییەکانی تۆمار کردون.
نەخشەی ئەم توێژینەوەیە لە سەرۆکایەتیی شارەوانیی کۆیە وەرگیراوە و بە بەرنامەی (Arc GIS)، تازەکراوەتەوە. لە سەردانی ناوچەی توێژینەوەدا بۆمان دەرکەوت (٨)گوند ئاوەدان نین، (٥)گوندی تازە هەن و لە نەخشەدا نین، چەند گوندێکیش ناویان گۆڕاوە. ئەمانە کاریگەرییان لەسەر ڕەوت و ناوەرۆکی توێژینەوەکە نەبوە. داتاکانمان لە (١٣٦) شوێن کۆکردۆتەوە و بە بەرنامەی (SPSS) شیکراونەتەوە:
ز
شوێن
ژمارە
١.
سەنتەری قەزا
١
٢.
سەنتەری ناحیە
٥
٣.
گوند
١٣٠
لە کۆتاییشدا بە چەند ئەنجامێک گەیشتین، لەوانە:
- گۆڤەری کۆیە، بەگشتی، گۆڤەرێکی تێکەڵە. واتە شوێنی لێکدان و تێکەڵبونی شەپۆلی گۆڤەرە دراوسێکانیەتی، بەڵام خاوەنی تایبەتمەندیی خۆیەتی.
- سنوری کارگێڕیی قەزای کۆیە، کاریگەریی لەسەر جۆراوجۆریی دیاردە زمانییەکانی گۆڤەرەکە نەبوە.
التنزيلات
تفاصيل المقالة
هذا العمل مرخص بموجب Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
المراجع
استیتیة, سمیر شریف.(٢٠٠٨). اللسانیات المجال ، والوظیفة ، والمنهج . ط ٢ . عمان- الاردن : عالم الکتب الحدیث، دارا للکتاب العالمی.
الخولی, محمد علی. (٢٠٠٠). مدخل الی علم اللغة. الاردن: دار الفلاح للنشر و التوزیع.
السمرائی, ابراهیم.(١٩٨١). التطور اللغوی التاریخی. الطبعة الثانیة. بیروت - لبنان: دار الاندلس للطباعة و النشر.
الضامن, حاتم صالح. (١٩٨٩).علم اللغة. الموصل: جامعة بغداد - مطبعة التعلیم العالی بالموصل.
العزاوي, نعمة رحیم.(٢٠٠١). مناهج البحث اللغوي بین التراث و المعاصرة. منشورات المجمع العلمي.
الوافی, علی عبدالواحد.(١٩٧١). اللغة و المجتمع . القاهرة: دار نهضة مصر للطبع و النشر.
بشر, کمال.(١٩٩٧). علم اللغة الاجتماعي (مدخل). القاهرة: دار غریب للطباعة والنشر والتوزیع.
بەرزنجی, فەرەیدون عەبدول، سەباح ڕەشید. )٢٠١٣). بڵاوبوونەوەی زار و زمانەکان لەژێر ڕۆشنایی تیۆری شەپۆڵەکاندا. گۆڤاری ئەکادیمیای کوردی: ٢١ - ٣٦.
حمد, شیروان حسین ، تاڤگه عمر حمهصالح) ٢٠١٩). چهند دیاردهیهکی فۆنۆلۆژی له گۆڤهری کۆیهدا. کۆیه له ڕهوتی شارستانییهتدا، زانکۆی کۆیه: ٢١٩ - ٢٢٦.
رسول, صلاح حویز.) ٢٠١٩.( ههندێ لهو مۆرک و تایبهتمهندییانهی شێوهزاری کۆیه، که کۆییهکانی پێ دهناسرێنهوه. کۆیه له ڕهوتی شارستانییهتدا.زانکۆی کۆیه: ٢٢٧ - ٢٤١.
ساڵح, دهروون عهبدولڕهحمان. (٢٠١٠). ئیکۆنۆمی له ئاستهکانی زمانی کوردیدا. سلێمانی: کۆلێژی زمان - زانکۆی سلێمانی.
سهعید, کامهران تاهیر.(٢٠٠٨). قهزای کۆیه - لێکۆڵینهوهیهک له جوگرافیای ههرێمی. سلێمانی: مهڵبهندی کوردۆلۆجی.
سوسور, فردینان دی. (١٩٨٨). علم اللغة العام. ترجمة: یوئیل یوسف عزیز. الموصل: بیت الموصل.
سەعید, یوسف شەریف. (٢٠١١). زمانەوانی. چاپی یەکەم. هەولێر: ڕێکخراوی زمانناسی.
شهمس, هێمن عهبدولحهمید. (٢٠٠٦). شێواز و دهربڕین له بۆنه کۆمهڵایهتییهکاندا. زانکۆی کۆیه / نامهی ماستهر.
طلیمات, غازی مختار.(١٩٩٧). فی علم اللغة . دمشق: دار طلاس للدراسات و الترجمة و النشر.
عبدالتواب, رمضان. (١٩٩٧). المدخل الی علم اللغة و مناهج البحث اللغوی. الطبعة الثالثة. القاهرة: مکتبة الخانجی بالقاهرة.
عبدالله, سۆران عبدالفتاح.(٢٠١٣).ئاوی ژێر زهوی له قهزای کۆیه و بهکارهێنانی. زانکۆی دهۆک/ نامهی ماستهر.
عەصاف, هیوا ئەحمەد.(٢٠١٣). بەرژەوەندیی مرۆڤ و دروستبوونی زار. گۆڤاری زانکۆی کۆیە،٢٧: ٥٧- ٧٦.
غلفان, مصطفی. (٢٠١٠). فی اللسانیات العامة تاریخها، طبیعتها، موضوعها، مفاهیمها. بنغازی- لیبیا: دار الکتاب الجدید المتحدة.
فهتاح, محهمهد مهعروف.(٢٠١١). زمانهوانی. چاپی سێیهم. ههولێر: ئهکادیمیای کوردی.
کزار, حسن.(٢٠١٨). اللسانیات الاجتماعیة في الدراسات العربیة الحدیثة التلقي و التمثلات. بیروت.
کهمرێ, بێرنارد.(٢٠٠٧). زمان. جێرد دایهمهند، دهوگ واڵن، ک. دهیڤید هاریسن. وەرگێڕان: کامیل محهمهد قهرهداخی. سلێمانی: تیشک..
مارف, ئهوڕهحمانی حاجی.(٢٠١٤). ڕێزمانی کوردی/ وشهسازی (کردار).ههولێر: چاپخانهی ڕۆژههڵات.
مارف, ئەوڕەحمانی حاجی.(١٩٩٢). وشەسازی / ئاوەڵناو. بەغدا: کۆڕی زانیاری عیراق - دەستەی کورد.
مرابط, محمد حمزة.(٢٠٠٩). ترجمة الخصوصیات الثقافیة فی الروایة المغاربیة و اشکالیة التلقی - فی 'الطفولة' نموذجا. رسالة ماجستیر. الجزائر: جامعة الاخوة منتوری - قسنطینة - کلیة الاداب و اللغات - قسم الترجمة.
مهلازادهیی, یارا قادر حهمهد.(٢٠١٣). مۆرفۆسینتاکس له شێوهزاری کۆیهدا. سلێمانی: بهڕێوهبهرێتیی چاپ و بڵاوکردنهوهی سلێمانی.
نهر, هادي.(١٩٨٨). علم اللغة الاجتماعي عند العرب. بیروت: دار الغضون.
هدسن. (١٩٨٧).علم اللغة الاجتماعي. ترجمة: محمود عبدالغني عیاد. بغداد: دار الشؤون الثقافیة العامة.
ئەمین, وریا عومەر.(٢٠٠٤). چەند ئاسۆیەکی تری زمانەوانی. بەرگی یەکەم. هەولێر: دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوەی ئاراس.
ئەمین, وریا عومەر.(٢٠١٦). ڕێزمانی کاری زمانی کوردی. هەولێر: ئەکادیمیای کوردی.