سنوری گۆڤەری کۆیە بەپێی تیۆریی شەپۆلەکان

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

Hemin A. Shams

پوختە

پوختە:


      ناونیشانی توێژینەوەکە (سنوری گۆڤەری کۆیە بەپێی تیۆریی شەپۆلەکان)ە، لە پێشەکی و چوار بەش و ئەنجام و ڕاسپاردە پێکهاتووە. بەپێی تیۆریی شەپۆلەکان و چۆنیەتیی کارکردنی، فۆڕمێک داڕێژرا، کە ئاستە زمانییەکانی دەنگ و ڕێزمان، لەخۆدەگرێت. دوای وەرگرتنی ڕەزامەندیی سێ مامۆستای پسپۆر لە زمانەوانی، کاری لەسەر کرا و توێژەر خۆی ئاخێوەر و دانیشتوی سنوری ناوچەی توێژینەوەیە.       


       فۆڕمەکە چەند دیاردە و تایبەتمەندییەکی گۆڤەری کۆیە لەخۆدەگرێت، بەدوای ئەو تایبەتییانەدا ڕۆیشتوین، لە گۆکردن و یاسا فۆنۆلۆژییەکان و هەندێک مۆڕفیم و چەند یاسایەکی ڕێزمانی، لە هەر شوێنێکی سنوری توێژینەوەکەدا هاوبەشی و جیاوازی (واتە بەردەوامی، یان نەمانی دیاردەکە)، هەستپێکرابێت، دەستنیشان کراوە و داتاکان بە خشتە و شێوە و نەخشە ڕونکراونەتەوە.     


       ئەو کەسانەی داتایان لێ وەرگیراوە، دانیشتو و ئاخێوەری گۆڤەر و سنوری توێژینەوەکەن (شارەدێ و گوندەکان)، تەمەنیان لە نێوان (٢٢ – ٧٠) ساڵدایە، خوێندەوار و نەخوێندەواریان تێدایە، لە هەردو ڕەگەز و پێگە و پیشەی جیاوازیان هەیە، سەرجەمیان توێژەر خۆی پرسیارەکانی ئاراستە کردون و زانیارییەکانی تۆمار کردون.


     نەخشەی ئەم توێژینەوەیە لە سەرۆکایەتیی شارەوانیی کۆیە وەرگیراوە و بە بەرنامەی (Arc GIS)، تازەکراوەتەوە. لە سەردانی ناوچەی توێژینەوەدا بۆمان دەرکەوت (٨)گوند ئاوەدان نین، (٥)گوندی تازە هەن و لە نەخشەدا نین، چەند گوندێکیش ناویان گۆڕاوە. ئەمانە کاریگەرییان لەسەر ڕەوت و ناوەرۆکی توێژینەوەکە نەبوە. داتاکانمان لە (١٣٦) شوێن کۆکردۆتەوە و بە بەرنامەی (SPSS) شیکراونەتەوە:






ز




شوێن




ژمارە






١.




سەنتەری قەزا




١






٢.




سەنتەری ناحیە




٥






٣.




گوند




١٣٠






لە کۆتاییشدا بە چەند ئەنجامێک گەیشتین، لەوانە:



  1. گۆڤەری کۆیە، بەگشتی، گۆڤەرێکی تێکەڵە. واتە شوێنی لێکدان و تێکەڵبونی شەپۆلی گۆڤەرە دراوسێکانیەتی، بەڵام خاوەنی تایبەتمەندیی خۆیەتی.

  2. سنوری کارگێڕیی قەزای کۆیە، کاریگەریی لەسەر جۆراوجۆریی دیاردە زمانییەکانی گۆڤەرەکە نەبوە.

##plugins.generic.usageStats.downloads##

##plugins.generic.usageStats.noStats##

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

بەش
Articles
ژیاننامەی توێژەر

Hemin A. Shams, Department of Kurdish, Faculty of Education, Koya University, Kurdistan Region, Iraq.

My name is Hemin Abdulhameed Shams. I am a Lecturer teaching in the Department of Kurdish Language, Faculty of Education at Koya University, Kurdistan Region, F.R. Iraq.

I have a B.A. degree in Kurdish Language & Literature, M.A. degree in Socio Linguistics and a Ph.D. degree in Socio Linguistics.

My research interest includes Socio Linguistics, Psycho Linguistics.

سەرچاوەکان

استیتیة, سمیر شریف.(٢٠٠٨). اللسانیات المجال ، والوظیفة ، والمنهج . ط ٢ . عمان- الاردن : عالم الکتب الحدیث، دارا للکتاب العالمی.

الخولی, محمد علی. (٢٠٠٠). مدخل الی علم اللغة. الاردن: دار الفلاح للنشر و التوزیع.

السمرائی, ابراهیم.(١٩٨١). التطور اللغوی التاریخی. الطبعة الثانیة. بیروت - لبنان: دار الاندلس للطباعة و النشر.

الضامن, حاتم صالح. (١٩٨٩).علم اللغة. الموصل: جامعة بغداد - مطبعة التعلیم العالی بالموصل.

العزاوي, نعمة رحیم.(٢٠٠١). مناهج البحث اللغوي بین التراث و المعاصرة. منشورات المجمع العلمي.

الوافی, علی عبدالواحد.(١٩٧١). اللغة و المجتمع . القاهرة: دار نهضة مصر للطبع و النشر.

بشر, کمال.(١٩٩٧). علم اللغة الاجتماعي (مدخل). القاهرة: دار غریب للطباعة والنشر والتوزیع.

بەرزنجی, فەرەیدون عەبدول، سەباح ڕەشید. )٢٠١٣). بڵاوبوونەوەی زار و زمانەکان لەژێر ڕۆشنایی تیۆری شەپۆڵەکاندا. گۆڤاری ئەکادیمیای کوردی: ٢١ - ٣٦.

حمد, شیروان حسین ، تاڤگه عمر حمهصالح) ٢٠١٩). چهند دیاردهیهکی فۆنۆلۆژی له گۆڤهری کۆیهدا. کۆیه له ڕهوتی شارستانییهتدا، زانکۆی کۆیه: ٢١٩ - ٢٢٦.

رسول, صلاح حویز.) ٢٠١٩.( ههندێ لهو مۆرک و تایبهتمهندییانهی شێوهزاری کۆیه، که کۆییهکانی پێ دهناسرێنهوه. کۆیه له ڕهوتی شارستانییهتدا.زانکۆی کۆیه: ٢٢٧ - ٢٤١.

ساڵح, دهروون عهبدولڕهحمان. (٢٠١٠). ئیکۆنۆمی له ئاستهکانی زمانی کوردیدا. سلێمانی: کۆلێژی زمان - زانکۆی سلێمانی.

سهعید, کامهران تاهیر.(٢٠٠٨). قهزای کۆیه - لێکۆڵینهوهیهک له جوگرافیای ههرێمی. سلێمانی: مهڵبهندی کوردۆلۆجی.

سوسور, فردینان دی. (١٩٨٨). علم اللغة العام. ترجمة: یوئیل یوسف عزیز. الموصل: بیت الموصل.

سەعید, یوسف شەریف. (٢٠١١). زمانەوانی. چاپی یەکەم. هەولێر: ڕێکخراوی زمانناسی.

شهمس, هێمن عهبدولحهمید. (٢٠٠٦). شێواز و دهربڕین له بۆنه کۆمهڵایهتییهکاندا. زانکۆی کۆیه / نامهی ماستهر.

طلیمات, غازی مختار.(١٩٩٧). فی علم اللغة . دمشق: دار طلاس للدراسات و الترجمة و النشر.

عبدالتواب, رمضان. (١٩٩٧). المدخل الی علم اللغة و مناهج البحث اللغوی. الطبعة الثالثة. القاهرة: مکتبة الخانجی بالقاهرة.

عبدالله, سۆران عبدالفتاح.(٢٠١٣).ئاوی ژێر زهوی له قهزای کۆیه و بهکارهێنانی. زانکۆی دهۆک/ نامهی ماستهر.

عەصاف, هیوا ئەحمەد.(٢٠١٣). بەرژەوەندیی مرۆڤ و دروستبوونی زار. گۆڤاری زانکۆی کۆیە،٢٧: ٥٧- ٧٦.

غلفان, مصطفی. (٢٠١٠). فی اللسانیات العامة تاریخها، طبیعتها، موضوعها، مفاهیمها. بنغازی- لیبیا: دار الکتاب الجدید المتحدة.

فهتاح, محهمهد مهعروف.(٢٠١١). زمانهوانی. چاپی سێیهم. ههولێر: ئهکادیمیای کوردی.

کزار, حسن.(٢٠١٨). اللسانیات الاجتماعیة في الدراسات العربیة الحدیثة التلقي و التمثلات. بیروت.

کهمرێ, بێرنارد.(٢٠٠٧). زمان. جێرد دایهمهند، دهوگ واڵن، ک. دهیڤید هاریسن. وەرگێڕان: کامیل محهمهد قهرهداخی. سلێمانی: تیشک..

مارف, ئهوڕهحمانی حاجی.(٢٠١٤). ڕێزمانی کوردی/ وشهسازی (کردار).ههولێر: چاپخانهی ڕۆژههڵات.

مارف, ئەوڕەحمانی حاجی.(١٩٩٢). وشەسازی / ئاوەڵناو. بەغدا: کۆڕی زانیاری عیراق - دەستەی کورد.

مرابط, محمد حمزة.(٢٠٠٩). ترجمة الخصوصیات الثقافیة فی الروایة المغاربیة و اشکالیة التلقی - فی 'الطفولة' نموذجا. رسالة ماجستیر. الجزائر: جامعة الاخوة منتوری - قسنطینة - کلیة الاداب و اللغات - قسم الترجمة.

مهلازادهیی, یارا قادر حهمهد.(٢٠١٣). مۆرفۆسینتاکس له شێوهزاری کۆیهدا. سلێمانی: بهڕێوهبهرێتیی چاپ و بڵاوکردنهوهی سلێمانی.

نهر, هادي.(١٩٨٨). علم اللغة الاجتماعي عند العرب. بیروت: دار الغضون.

هدسن. (١٩٨٧).علم اللغة الاجتماعي. ترجمة: محمود عبدالغني عیاد. بغداد: دار الشؤون الثقافیة العامة.

ئەمین, وریا عومەر.(٢٠٠٤). چەند ئاسۆیەکی تری زمانەوانی. بەرگی یەکەم. هەولێر: دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوەی ئاراس.

ئەمین, وریا عومەر.(٢٠١٦). ڕێزمانی کاری زمانی کوردی. هەولێر: ئەکادیمیای کوردی.